عواطف مادری ونقش آن درتربیت فرزند سلمان می گوید:روزی فاطمه زهرا(س)رادیدم که مشغول آسیاب بوددراین هنگام فرزندش حسین گریه کردوبیتابی نمود.عرض کردم برای کمک به شماآسیاب کنم یابچه راآرام نمائیم ایشان فرمودمن به آرام کردن فرزنداولی هستم شماآسیاب رابچرخانید
زن وحضور اودراجتماع قالت فاطمه الزهرا(س):«ادنی ماتکون من ربها ان تلزم قعربیتها»آن لحظه که زن درخانه می ماند(وبه امورزندگی وتربیت فرزندمی پردازد)به خدانزدیک تراست.(همان)ازسخن آن بانوی بزرگ این گونه برداشت می شود:آنچه موجب رضای خداست این است که زن ،خانه ،همسر وفرزندان رادراولویت قراردهد.بخصوص نقش تربیتی اوکه موردبی مهری شدیدقرارگرفته.از اهم وظایف زنان می باشد
تربیت فرزند مقام مادری ،مقام بسیارمهمی است زیرامقام انسان سازی استوبخش عظیمی ازنقش تربیت انساهای پاک و وارستهوپرورش شخصیتهای بزرگ وفرزانه برعهده وی است. سه اصل وراثت،تربیت ومحیط،پایه اصلی برای تکوین شخصیت انسان هستندوبایددانست که درمساله تربیت وآموزش ،حق بزرگ فرزندبرپدرومادراست،به ویژه مادر دراین راستانقش بیشتردارد،زیراچندین برابربه فرزندان نزدیک تر است.حضرت زهرا(س)درتربیت فرزند نمونه بوده وبه راستی که مسئولیت مقام مادری را به خوبی انجام دادند وفرزندانی چون امام حسن (ع)،اما حسین(ع)وزینب(ع)وام کلثوم(ع)رابه جامعه تحویل دادندکه هریک ازآنهانمونه ای برجسته ازانسان هایی آگاه شجاع،مومن،مجاهدودارای عالیترین ارزشهای والای انسانی بودند. درتربیت فرزندصحیح فرزند،اموری ازارکان تربیت است که ازجمله آنها می توان به دوست بودن بافرزندومحبت لازم به اووترک خشونت وتندی ،بهاءدادن به شخصیت فرزندوترک تحقیراو،توجه به نیازهای جسمی وروحی فرزندوتامین آن نیازها،رعایت عدالت درمیان کودکان ،برخوردصحیح و واقعی وصادقانه باآنها،توجه به ظرافت های روانی کودک وحفظ آن ظرافت ها ازآسیب های انحرافی ،نصیحت واندرز وآگاهی بخشی،تغذیه سالم ازنظرظاهری و باطن،توجه به حضوروغیابفرزندوهمنشینان او،ایجادرقابتهای سالم وسازنده برای تحریک احساسات فرزند درجهت گیری به سوی کمال اشاره کردکه حضرت زهرا(س)تمام این ارکان واموردیگری راکه درشکل گیری شخصیت فرزندلازم است،راباآگاهی وهوشمندی مخصوص به خودرعایت می کردند. ایشان هرگز خاطرکودکان خودرانرنجانیدوهمواره بانوازش پرمهرخودباآنها رفتارمی کردوهرگزنگذاشت که آنهانسبت به مهروتوجه مادراحساس محرومیت کنند،خودگرسنه وتشنه می ماند،ولی آنهاراسیروسیراب می کرد.حضرت فاطمه(س)درزمینه تربیت فرزندان به گونه ای عمل می کردندکه فرزندانشان ضمن کمال یابی وکمال جویی نسبت به همدیگربسیارمهربان ودلسوزباشندودربرخورد ورفتارخانوادگی احترام یکدیگرراحفظ کنند.به همین جهت بودکه امام حسین(ع)احترام خاصی به امام حسن(ع)می گذاشتندودرحضورایشان صحبت نمی کردندوبه خواهرشان حضرت زینب(س)به شکلی فوق العاده علاقمندبودهوبه احترام ایشان-بااینکه کوچک ترازامام حسین(ع)بودند-ازجایشان برمی خاستندوهمچنین محبت واحترام متقابل حضرت زینب(س)به برادرانشان فوق العاده بود. حضرت زهرا(س)براین مطلب تاکیدداشتندکه بچه هاراازکودکی به شکلی مناسب به انجام تکالیف فراخوانندوآنان رابه ارتباطباخداپیونددهندوبذرمحبت وارتباط بامعبودرادرکام آنان بیفشاندتاانجام تکلیف برای آنان نه تنها رنج ومشقتی نداشته باشد،بلکه باشوق واشتیاق به استقبال آن بروند.براین اساس دخت پیامبرگرامی اسلام(ص)فرزندان خودراحتی به شب زنده داری عادت می دادند.البته ایشان شیوه تربیت رابه خوبی می دانستندوبه گونه ای برخوردمی کردندکه درحدتوان واستعدادفرزندان باشد. مثلا حضرت ،درشب بیست وسوم ماه مبارک رمضانکودکان خودرابه بیداری ونخفتن وامی داشتند.وبرای این کارازقبل ودرروز،بچه هامی خواباندندتابدین گونه زمینه وموقعیت بهترومطلوب تری ازنظرجسمی وروحی برای شب زنده داری داشته باشندومی فرمودند:“محروم استکسی که ازبرکات شب قدرمحروم بماند.” ازجمله روشهای تربیتی حضرت فاطمه(س)نوع دوستی ایشان بوده است،که دربرابرچشمان تیزبین فرزندانشان به مردم کمک می کردندوخودگرسنه می ماندندولی دیگران راسیرمی کردند. حضرت فاطمه(س)گردنبندشان رابه فقراایثارکردندوآنان راموردنوازش قراردادندوازپول آن پارچه هایی خریداری شدوبرای بی لباسها،لباس مناسب تهیه شده…وپرده های خانه اشان دراختیارپیامبرخداقرارگرفت واز آن برای نیازمندان ،لباس خریداری شد. عطوفت ومهرمادری درحضرت زهرا(س)به قدری بودکه درلحظات پایانی عمرخود،سخت نگران حال فرزندانش بود.شایدبیشترین نگرانی آن حضرت برای محرومیت آنهاازمادربود،زیرااومی دانست که پس ازشهادتش ،هیچکس نمی تواندمهرومحبت مادری رانسبت به آنهاداشته باشد.فاطمه زهرا(س)برای اینکه فرزندانش ازاین نعمت بزرگ یعنی محبت مادرانه،کاملاًمحروم نمانندبه حضرت علی (ع)پیشنهادکردوازایشان خواست که پس ازاو،کسی رابه همسری انتخاب کندکه بتواندازعهده ی این مهم برآید. حضرت علی وفاطمه(ع)درخانه به بازی کردن فرزندان خودتوجه کافی داشتندوهمین امر،موجب شادابی ونشاط روزافزون آنهامی شد. حضرت فاطمه(س)ازهمان کودکی بافرزندانش همبازی می شدوبه این نکته نیزتوجه داشت که دربازی ،نوع الفاظ وحرکات مادرسرمشق کودک قرارمی گیردبنابراین بایدازکلمات وجملات مناسبی استفاده کرد.علاوه براین بایددرقالب بازی های کودکانه شخصیت کودک راتقویت کردواورابه داشتن افتخارات وارزشهای اکتسابی ،تحریک وتهییج کرد.اینهاهمه مرهون درپیش گرفتن شیوه های صحیح دراین رابطه است. شکی نیست که لالایی های دوره کودکی جاذبه ی خاصی همراه باحلاوت فراموش نشدنی درذهن انسان داشته ودرتقویت وتثبیت ارزشهای اخلاقی،اجتماعی وحتی ارایه الگوواسوه شخصیتی می تواندنقش خطیرایفاکندبنابراین حضرت زهرای مرضیه(س)این عنصرتربیتی رابااستفاده ازذوق شعری خویش به بهترین وجه به کارمی گرفتندواشعارسرشارازمضامین بلندرادرساعات بازی بچه ها می خواندندکه «هاراسرگرم کرده ومفاهیم والای ارزشی رابه فرزندانشان تلقین می کردند. به عنوان نمونه خطاب امام حسن مجتبی (ع)می فرمودند:«اشبه اباک یحسن واخلع عن الحق الرسن واعبدالها ذالمنن ولا توال ذالاحسن»یعنی«ای حسن همچون پدرت باش وریسمان راازاطراف حق بردارخداوندصاحب نعمتهاراپرستش کن وباافرادکینه توزدوستی مکن»درجای دیگرخطاب به امام حسین (ع)این سروده رامی خواندند:«انت شبیه بابی لست شبیهابعلی»«توبهپدرم رسول الله شباهت داری شبیه علی(ع)نیستی »درحالی که حضرت زهرا(س)این شعرراخطاب به امام حسین(ع)می خواندندوبااوبازی می کردندوحضرت علی (ع)می شنیدندوتبسم می کردند
تقویت روانی شوهرمجاهد هنگامی که علی(ع)ازجبهه بازمی گرددفاطمه(س)به استقبال اومی رودوبارویی گشاده ولبخندحاکی ازرضایت وافتخاربه اومینگرد،لباس وشمشیرخون آلوداورا می شوید وازحوادث میدان جنگ می پرسدوبدین وسیله نقش خودرادرجهادسرنوشت سازاسلام ودرتقویت روانی شوی مجاهدش ایفامی کند
محبت به همسر(رعایت یکدیگر) پیامبراکرم(ص)بارهادخترودامادگرامی اش رابه محبت یگدیکرسفارشمی فرمود.روزی به زهرافرمودند:دخترم شوهرتوبهترین همسرهاستتوراازنافرمانی اوبرحذرمی دارم.سپس به علی(ع)فرمود:علی جان به همسرت مهربانی کنزیرا فاطمه پاره تن من است.رنج اورنج من است وشادی اوخشنودی من است. روزی پیامبر(ص)ازفاطمه سلام الله پرسیدشوهرت باتوچگونه است؟فاطمه(س)عرض کرد:خوب است امازنان قریش مراباازدواج باکسی که دستش ازمال دنیاخالی است سرزنش می کنند.پیامبرفرمود:دخترم شوهرتوبهترین همسرهاست.به اومحبن کن!توراازنافرمانی اوبرحذرمی دارم